Yer : Çankaya
Tarih : 25 Ekim 1923
Siyasi Vaziyet :Atatürk Cumhuriyet Halk Fırkası Hükümeti üyelerini Çankaya’da toplayarak istifa etmelerini ister. Muhalefetin gücünü sınayabilmek için hükümet üyelerinden yeniden vekil seçilseler bile görev kabul etmemelerini ister. 27 Ekim 1923 günü hükümet istifa eder. Milletvekilleri grup grup toplanır ancak yeni hükümet listelerinde uzlaşı sağlanamaz. Hükümet krizi oluşur.
Karar Tarihi : 28 Ekim 1923 akşamı Atatürk İsmet İnönü ve bazı arkadaşlarını Çankaya Köşküne akşam sofrasına çağırır. Sofrada “Yarın Cumhuriyeti ilan edeceğiz” diyerek yöntemini tartışırlar.
Teklif : Atatürk İsmet İnönü ile özel görüşür. Teşkilat-ı Esasiye kanununun bazı maddelerinde yapılacak değişikliklerle amaca ulaşılacağı kararını verirler. Bu kanunun birinci maddesinde değişiklik yapılarak “Türkiye Devletinin hükümet şekli cumhuriyettir “ cümlesi eklenir. Mecliste parti grup toplantısında CHP’li vekiller arasında sert tartışmalar olur. Daha sonra teklif Kanun-u Esasi Encümenine gönderilir. İvedi olarak görüşülen teklife “Türkiye Devletinin Dini İslam'dır” “Resmi dili Türkçedir” ibareleri eklenir.
MECLİS KARARI : Mecliste bulunan muhalifler “Yaşasın Türk İslam Cumhuriyetini kurduk” diyerek “Yaşasın Cumhuriyet” sesleri eşliğinde Cumhuriyetin ilanı alkışlarla kabul edilir.
Daha sonra 1924 Anayasasında “Devletin dini İslam'dır” cümlesi bırakılmış olmasına rağmen devrim kanunlarının genele uygulanma sürecinin tamamlanma aşamasında 1928 yılında Anayasa’da yapılan değişiklikle bu ibare kaldırılmıştır.1937 yılında Türkiye Cumhuriyetinin “Laik bir devlet “ olduğu Anayasada belirtilmiştir.
Cumhuriyetimizin 101. Şeref yılı kutlu olsun. Türkiye Cumhuriyeti Devleti bölünemez bütünlüğü ve Türk Milleti ile ilelebet yaşayacaktır. Ne Mutlu Türk'üm Diyene!
(Yayınlanan yazılar, köşe yazarlarının kendi şahsi görüşüdür.)