DOLAR 0,0000
EURO 0,0000
STERLIN 0,0000
ALTIN 000,00
BİST 00.000
Ali Çetinkaya
Ali Çetinkaya
Giriş Tarihi : 25-02-2021 08:43

DEMEDİ DEMEYİN

       Geçmişe baktığımızda bu güne ve geleceğe ışık tutacak o kadar yaşanmış, yapılmış  örnek var ki. Hem de yakın tarih imiz diyebileceğimiz zamanlarda. Hafızalarda tazeliğini hala koruyor. Birazcık bakabilsek, bu gün ve gelecekte bizleri hata yapmaktan alıkoyacak, devletimizin ve milletimizin zarar görmesini engelleyecek. Fakat biraz tarih özürlü bir millet olduk. Olaylara, yaşanmışlara bakıp ders çıkarmak yerine, yalan yanlış söylenenlere bakıyor ve hatalar zincirimize yenilerini ekliyoruz.

      Yıl 1838. Yine bu günlerdeki gibi ekonomi buhranlı günler yaşıyor.Devlet çıkış yolu arıyor. Zamanın en yüksek adamları sanılan, beceriksiz, basiretsiz, dirayetsiz devlet adamlarının yaptıkları yanlış işler yüzünden Osmanlı devletini yıkılma sürecine taşıyan hatalar zincirinin ilk halkası.

  

    İngilizlerle yapılan   Balta Limanı Ticaret Anlaşması:

Devletin buhranlı günleriydi. 1826 da Yeniçeri Ocağı nın kaldırılması, 1827 de İngiliz, Fransız, Rus ortak donanmasının  Navarin limanında donanmamızı imha etmesi, 1829 da Rus orduları nın Edirne yi alıp İstanbul a doğru ilerlemesi, 1833 te İngiltere ve Fransa nın teşvikiyle  Mısır valisi Kavala lı Mehmet Ali Paşa nın ordusuyla Kütahya ya kadar ilerlemesi. Bu ilerlemeyi durdurmak için Ruslardan yardım istenmesi. Rusların Akdeniz e inme tehlikesine  ve Mehmet Ali Paşa nın  tekrar saldırmasına karşı  İngiltere Osmanlı yı destekledi. Buna karşılık olarak da “Balta Limanı Ticaret Anlaşması” nı Osmanlı ya kabul ettirdi.Bu anlaşmadan sonra Osmanlı devleti İngiltere nin açık pazarı haline geldi.Anlaşma 16 Ağustos 1838 de Sadrazam Reşit Paşa nın Boğaziçindeki Baltalimanı ndaki konağında Reşit Paşa ile İngiliz elçisi Ponsanby arasında imzalandı.

       Hemen  sonrasında benzer anlaşmalar Avrupa nın diğer güçlü devletleriyle de yapıldı. Osmanlı devletini çöküşe kadar götürecek bu anlaşma, devletin önde gelenlerine ve halka öve öve anlatıldı. Tıpkı zamanın başbakanı Tansu Çiller in 6 Mart 1995  te imzalayıp, 31 Aralık 1995 te yürürlüğe giren AB  İle yaptıkları Gümrük Birliği Anlaşması  nın halkımıza öve öve anlatılıp, üstelik bir de alkışlatılması gibi.

       İngilizlerle  ve daha sonra diğer güçlü Avrupa devletleriyle de benzer şekilde yapılan bu anlaşmalar, Osmanlı devletinin ekonomisini çökertti. Üreticinin rekabet gücünü elinden aldı. Çünkü yabancıların mallarına vergi avantaları getirildi, yabancı mallarına serbes dolaşım hakkı verildi, hatta Osmanlı dan yapılan ihracatta da yabancıların kontrolüne geçti.İşin özü   bu  anlaşmayla kendi üreticisi, kendi tüccarı yerine yabancı tüccarı korumayı kabul etmiş oldu.

    İngilizler bu anlaşmadan “ŞAHESER” diye söz ederler.

    Bu süreçte Osmanlı Devleti nin gelirleri  azaldı. Küçük sanayici çöktü. Devlet harcamaları da ısraflarla  birlikte arttıkça arttı. Paranın değeri düştükçe düştü.

    Bu kadar olumsuzluklara rağmen dış borç alınmadı. Ta ki 1854 Kırım Savaşı na kadar. Çünkü Osmanlı devleti dış borç  almayı onur kırıcı buluyordu. Fakat  Kırım Savaşı ile birlikte ilk dış borçlanmayı gerçekleştirdi. Önceleri  dış borç almayı onur kırıcı bulan Osmanlı  Devleti nde daha sonraları dış borç bulabilecek sadrazamlar. Nazırlar iş başına getirilir oldu. Artık dış borç bulabilmek bir marifet ve övünç kaynağı olmuştu.

      2. Abdülhamit in tahta çıktığı 1876 yılına kadar tam 15 büyük borçlanma gerçekleşti. Dünya ölçeklerine göre misli misli faizlerle yapılan bu borçlanmalar Osmanlı ekonomisini zaten bitirmişti ki Abdülhamid in sadrazamı Rus Nedim Paşa 1876 da devletin iflasını ilan ederek adeta son noktayı koydu.

      1881 de “Duyun-u Umumiye” kurulduktan sonra  ekonominin yönetimi Osmanlı nın elinden çıkmış, artık bütçe yapma hakkı bile kalmayarak ekonomik bağımsızlığımız elden gitmiştir.

    Osmanlı ekonomisinin idaresini ele geçiren Avrupa devletleri  yöneticisi olduklaru Duyun-u Umumiye  yönetisi adamları marifetiyle “REJİ” İdaresini de kurdurarak en büyük gelir kaynaklarından olan  tütün, tuz ve alkolü de  idaresine geçirerek, 1925 yılında Atatürk ün REJİ yi devletleştirip, TEKEL e dönüştürene kadar, yaptığı yanlış, haksız ve katı uygulamalarla Türk Milletinin hafızasında derin  bir travma oluşturmuştur.

      Yine  bu dönemde  yapılan saraylar  ve müsrif harcamalarla  Osmanlı sarayı yıkılışı hızlandırmak için adeta çaba harcamış gibidir.

      Bu dönemde yapılan demiryolları, Hicaz Demiryolu hariç, emsallerine göre misli misli fiatların yanı sıra, 95 ve 100 yıllık imtiyazlarla, kilometre gelir garantili  olup, her yıl garanti edilen miktar devlet kasasından karşılanmış, bazı yararlarının yanı sıra demiryolları da  Osmanlı Devleti nin yıkılan duvarlarına  balyozu indirmiştir.

     Bunlar ve bunlara benzer bir çok hadise Osmanlı devletini tüketmiş, artık dış saldırılara karşı kendini koruyamaz duruma getirmiştir. 1914 e gelindiğinde, zaten Osmanlı Devletini yıkmak ve paylaşmak üzere başlatılan 1. Dünya Savaşı arefesine gelindiğinde, Osmanlı Devleti adeta diz çökmüş duruma getirilmişti.

      Yakın geçmişimizde bu kadar tecrübe varken, şöyle bir bakıp ders çıkarmamak, bizi yine benzer felaketlere götürebilir. Son 50-60 yılımıza bakıldığında benzer hataların ısrarla yapıldığını görüyoruz.

      Bizden söylemesi. Tarihi olaylardan ders çıkarmazsak, tarih bize aynı acıları tekrar tekrar yaşatır.

       Demedi demeyin.

 

(Yayınlanan yazılar, köşe yazarlarının kendi şahsi görüşüdür.)   

      

 

 

NELER SÖYLENDİ?
@
NAMAZ VAKİTLERİ
PUAN DURUMU
  • Süper LigOP
  • 1GALATASARAY3081
  • 2FENERBAHÇE3079
  • 3TRABZONSPOR3049
  • 4BEŞİKTAŞ3046
  • 5KASIMPAŞA3043
  • 6RAMS BAŞAKŞEHİR FUTBOL KULÜBÜ3042
  • 7ÇAYKUR RİZESPOR3042
  • 8BITEXEN ANTALYASPOR3041
  • 9YUKATEL ADANA DEMİRSPOR3039
  • 10CORENDON ALANYASPOR3039
  • 11EMS YAPI SİVASSPOR3038
  • 12YILPORT SAMSUNSPOR3036
  • 13MONDİHOME KAYSERİSPOR3036
  • 14MKE ANKARAGÜCÜ3033
  • 15ATAKAŞ HATAYSPOR3033
  • 16TÜMOSAN KONYASPOR3033
  • 17GAZİANTEP FUTBOL KULÜBÜ3031
  • 18VAVACARS FATİH KARAGÜMRÜK3030
  • 19SİLTAŞ YAPI PENDİKSPOR FUTBOL3029
  • 20İSTANBULSPOR3013
Advert
Gazete Manşetleri
Yol Durumu
BURÇ YORUMLARI
  • KOÇ
    Koç Burcu
  • BOĞA
    Boğa Burcu
  • İKİZLER
    İkizler Burcu
  • YENGEÇ
    Yengeç Burcu
  • ASLAN
    Aslan Burcu
  • BAŞAK
    Başak Burcu
  • TERAZİ
    Terazi Burcu
  • AKREP
    Akrep Burcu
  • YAY
    Yay Burcu
  • OĞLAK
    Oğlak Burcu
  • KOVA
    Kova Burcu
  • BALIK
    Balık Burcu
ANKET OYLAMA TÜMÜ
E-Bülten Kayıt
ARŞİV ARAMA